Παγκόσμια Ημέρα Αλλεργίας - Τύποι αλλεργίας και η αντιμετώπισή τους
Εάν τα χαρτομάντηλα γίνονται οι καλύτεροί σας φίλοι την άνοιξη, εάν το χαριτωμένο κατοικίδιο του γείτονα, σας… «συγκινεί» λίγο περισσότερο όταν είναι κοντά σας, εάν οι αντιβιώσεις που μπορείτε να λάβετε είναι συγκεκριμένες ή εάν ακόμη παρατηρείτε με αγωνία τις συσκευασίες των τροφίμων για «τυχόν ίχνη ξηρών καρπών», τότε κατά πάσα πιθανότητα βρίσκεστε αντιμέτωποι με κάποια αλλεργία.
Ουσιαστικά, με τον όρο αλλεργία ή ορθότερα αλλεργική αντίδραση, αναφερόμαστε σε μία υπερευαισθησία και κατά συνέπεια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου, έναντι μίας ουσίας, η οποία εισέρχεται στον οργανισμό του. Η ουσία αυτή (αλλεργιογόνο) είναι μία μη μολυσματική και αβλαβής κατά τα άλλα ουσία, η οποία μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό μέσω της εισπνοής, της κατάποσης, της επαφής με το δέρμα ή ακόμη και μέσω της έγχυσης ως συστατικό ενέσιμου σκευάσματος.
Όταν το αλλεργιογόνο εισέρχεται στον οργανισμό, παράγεται ένας ειδικός τύπος αντισωμάτων, τα IgE, τα οποία συνδέονται με αυτό για να το «εξουδετερώσουν». Η σύνδεση αυτή ενεργοποιεί τα μαστοκύτταρα (τύπος λευκών αιμοσφαιρίων), τα οποία επάγουν την έκκριση προσταγλανδινών, λευκοτριενίων και ισταμίνης. Οι ουσίες αυτές προκαλούν διαστολή και αυξημένη διαπερατότητα των αγγείων, σύσπαση των μυικών ινών, και ερεθισμό των νευρικών απολήξεων, με αποτέλεσμα να προκαλούν συμπτώματα όπως οίδημα, ερυθρότητα, ρινική συμφόρηση, δακρύρροια, κνησμό, φτέρνισμα, ακόμη και έμετο ή διάρροιες σε μία προσπάθεια του οργανισμού να απομακρύνει το αλλεργιογόνο.
Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τα παραπάνω συμπτώματα δεν εμφανίζονται μόνο τοπικά αλλά γενικεύονται, προκαλείται αγγειοοίδημα, υπόταση, ταχυπαλμία, συριγμός, και δυσκολία στην αναπνοή. Πλέον, γίνεται λόγος για αναφυλαξία, μία σοβαρή αντίδραση, η οποία απαιτεί άμεση ιατροφαρμακευτική παρέμβαση, ώστε να αποφευχθεί η απόφραξη των αεραγωγών, η κυκλοφορική καταπληξία, και κατ’ επέκταση η κατάληξη του ασθενούς.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι αλλεργίας, ανάλογα με το είδος του αλλεργιογόνου, το οποίο προκαλεί την αντίδραση. Έτσι, διακρίνουμε:
- Αλλεργική ρινίτιδα, όταν προκαλείται από γύρη, σκόνη, τρίχωμα ζώων.
- Αλλεργία σε τρόφιμα, όπως ξηροί καρποί, αραχίδες, θαλασσινά, ψάρια, οστρακοειδή, δημητριακά κ.ά., η περιεκτικότητα των οποίων θα πρέπει να αναγράφεται διακριτά στα συσκευασμένα τρόφιμα.
- Αλλεργία σε φάρμακα, κυρίως σε αντιβιοτικά όπως οι πενικιλλίνες, καθώς και αναισθητικά.
- Αλλεργία σε δηλητήριο υμενόπτερων όπως μέλισσες, σφήκες, το οποίο εισέρχεται μέσω νυγμού (τσιμπήματος) στο άτομο.
- Αλλεργία σε χημικές ουσίες, η οποία εκδηλώνεται μετά από επαφή με καλλυντικά, απορρυπαντικά, φυτοφάρμακα ακόμη και μέταλλα.
- Αλλεργικό άσθμα, υπεύθυνα για το οποίο είναι η μούχλα, η σκόνη, τα ακάρεα, η γύρη.
Πώς μπορούμε όμως να αντιμετωπίσουμε μία αλλεργία; Στην περίπτωση των αλλεργιών, το «αποφεύγειν» είναι κάλλιον του «θεραπεύειν». Το κυριότερο λοιπόν που μπορεί να κάνει ένα άτομο με αλλεργία είναι να αποφεύγει με κάθε δυνατό τρόπο τον παράγοντα, ο οποίος προκαλεί την αντίδραση. Πλύσεις των ματιών με τεχνητά δάκρυα καθώς και ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή θαλασσινό νερό χωρίς αιθέρια έλαια θα βοηθήσουν στην ταχύτερη απομάκρυνση των αλλεργιογόνων από αυτές τις πύλες εισόδου, ελαχιστοποιώντας την εμφάνιση συμπτωμάτων.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα άτομα, τα οποία έχουν διαπιστευμένες αλλεργίες σε φαρμακευτικές ουσίες, να τις αναφέρουν στους θεράποντες ιατρούς πριν προβούν σε νοσηλεία ή κάποια επέμβαση, ώστε να αποφευχθεί η χορήγηση των ουσιών αυτών, ενώ αντίστοιχα στις τροφικές αλλεργίες να ενημερώνεται το προσωπικό του εκάστοτε χώρου εστίασης, αντιμετωπίζοντας αυτή την ιδιαιτερότητα με την ανάλογη σοβαρότητα.
Εάν η αποφυγή του αλλεργιογόνου δεν είναι εφικτή ή εάν τα συμπτώματα επιμένουν, η χρήση αντιισταμινικών από του στόματος, κορτικοστεροειδών με τη μορφή ρινικών σπρέι ή εισπνεόμενων, καθώς και βρογχοδιασταλτικών, θα συμβάλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό τα φαρμακευτικά σκευάσματα να λαμβάνονται κατόπιν συμβουλής ιατρού ή φαρμακοποιού και το άτομο να ακολουθεί πιστά τον τρόπο και τη διάρκεια χορήγησής τους.
Στην περίπτωση που το άτομο παρουσιάζει σοβαρές αλλεργίες, οι οποίες προκαλούν αναφυλαξία, θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με αυτοενέσιμο σκεύασμα αδρεναλίνης σε μορφή στυλό-πένας, ώστε να γίνει άμεσα χορήγηση του φαρμάκου.
Σε συγκεκριμένους τύπους αλλεργιών ενδείκνυται θεραπεία απευαισθητοποίησης κατά την οποία το αλλεργιογόνο χορηγείται σε μικρές και σταδιακά αυξανόμενες δόσεις στον οργανισμό (ενέσιμα ή υπογλώσσια), «εκπαιδεύοντας» έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα στην παρουσία του με στόχο να μην υπεραντιδρά σε αυτό με την πάροδο του χρόνου.
Συμπερασματικά, αν και οι αλλεργίες μπορούν να συνοδεύονται από όχι και τόσο ευχάριστα συμπτώματα, το άτομο μπορεί να υιοθετήσει ορισμένες συνήθειες και να καταφέρει να προλάβει την εμφάνισή τους ή ακόμη και να τα αντιμετωπίσει με την καθοδήγηση εξειδικευμένων επιστημόνων. Ωστόσο, καθώς η γνώση είναι δύναμη, με ένα τεστ αλλεργίας στη Γενική Κλινική Κοζάνης μπορείτε εύκολα, γρήγορα, και ανώδυνα να γνωρίζετε σε ποιο αλλεργιογόνο δεν θα πρέπει να επιτρέψετε να σας «ταλαιπωρήσει».
Γράφει η Κα Αικατερίνα Βαντσιώτη, Φαρμακοποιός ΑΠΘ, MSc Κλινική & Βιομηχανική Φαρμακολογία, συνεργάτιδα της Γενικής Κλινικής Κοζάνης