Παθήσεις της ωχράς κηλιδας
Τι είναι η ωχρά κηλίδα;
H ωχρά κηλίδα είναι μία ανατομική θέση στον εσωτερικό χιτώνα του ματιού, που ονομάζεται αμφιβληστροειδής χιτώνας, όπου γίνεται το πρώτο στάδιο της επεξεργασίας του φωτεινού ερεθίσματος μέσω ειδικών κυττάρων (φωτουποδοχείς) για να γίνει αντιληπτή η εικόνα που βλέπουμε. (Η περαιτέρω επεξεργασία των φωτεινών ερεθισμάτων γίνεται στο επίπεδο των οπτικών κέντρων του εγκεφάλου).
Ποιες είναι οι συχνότερες παθήσεις της ωχράς κηλίδας;
1. Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ): πρόκειται για αλλοιώσεις σαν αποτέλεσμα εκφυλιστικών διεργασιών λόγω γήρανσης. Υπάρχουν δύο κύριες μορφές ΗΕΩ:
α. Ξηρού τύπου, η οποία είναι γενικά πιο ήπια, εξελίσσεται συνήθως με βραδύ ρυθμό και μπορεί να αφήσει (ανάλογα βέβαια με τη βαρύτητά της) κάποιο ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργικής όρασης στον ασθενή για μακρύ χρονικό διάστημα.
β. Υγρού τύπου, η οποία έχει επιθετική πορεία και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με την κατάλληλη θεραπεία οδηγεί σε γρήγορη και σοβαρή απώλεια όρασης.
2. Αγγειακές παθήσεις της ωχράς κηλίδας: αυτές προκαλούνται από προσβολή των αγγείων που τροφοδοτούν τον αμφιβληστροειδή. Οι κυριότερες είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και οι φλεβικές θρομβώσεις του αμφιβληστροειδή. Κοινή συνισταμένη αυτών των παθήσεων είναι η συγκέντρωση υγρού (οίδημα) στην περιοχή της ωχράς κηλίδας.
3. Ανατομικές παθήσεις της ωχράς κηλίδας: πρόκειται για παθήσεις που αλλοιώνουν την ανατομική δομή της ωχράς κηλίδας. Οι κυριότερες παθήσεις αυτής της κατηγορίας είναι η επιωχρική μεμβράνη, το σύνδρομο υαλοωχρικής έλξης και η οπή της ωχράς κηλίδας.
Ποια είναι τα συμπτώματα σε παθήσεις της ωχράς κηλίδας;
Είναι η απώλεια της κεντρικής όρασης, η οποία σημαίνει μεγάλη πτώση της ποιότητας της όρασης. Ο ασθενής σταδιακά δεν μπορεί να διακρίνει καλά μακρινά αντικείμενα (π.χ. πρόβλημα με την εικόνα στην τηλεόραση, πρόβλημα στην οδήγηση), δεν μπορεί να δει λεπτομέρειες στην κοντινή όραση (χαρακτηριστική δυσκολία στο διάβασμα) και πολλές φορές βλέπει μια παραμορφωμένη εικόνα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμη και σε προχωρημένη βλάβη της ωχράς κηλίδας, η όραση δεν χάνεται εντελώς (δηλαδή το μάτι δεν είναι τελείως τυφλό), γιατί ο περιφερικός αμφιβληστροειδής συνεχίζει να λειτουργεί, οπότε υπάρχει κάποια αντίληψη του φωτός στο περιφερικό οπτικό πεδίο. Αυτό όμως που χάνεται είναι η ποιότητα της όρασης, κάτι το οποίο μπορεί να έχει μεγάλες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενή (απώλεια ικανότητας οδήγησης, διαβάσματος, εκτέλεσης εργασιών που απαιτούν καλή κοντινή και μακρινή όραση).
Ποια είναι η αντιμετώπιση των παθήσεων της ωχράς κηλίδας;
Για την ξηρού τύπου ΗΕΩ δεν υπάρχει θεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η χορήγηση ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Χρειάζεται μακροχρόνια παρακολούθηση του ασθενή, γιατί υπάρχει κίνδυνος μετάπτωσης σε υγρού τύπου ΗΕΩ.
Η υγρού τύπου ΗΕΩ όπως και το οίδημα της ωχράς κηλίδας από αγγειακές παθήσεις του αμφιβληστροειδή αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση ειδικών ενέσιμων φαρμάκων στο εσωτερικό του οφθαλμού. Οι ενέσεις αυτές γίνονται με χορήγηση τοπικού αναισθητικού υπό άσηπτες συνθήκες και δεν είναι επώδυνες. Ο ασθενής επιστρέφει την επόμενη μέρα στις φυσιολογικές του δραστηριότητες.
Τα φάρμακα αυτά είναι φάρμακα υψηλού κόστους και για τη χορήγησή τους απαιτείται ειδική έγκριση από τον ΕΟΠΥΥ κατόπιν αιτήσεως του θεράποντα γιατρού. Ο αριθμός των ενέσεων και τα μεσοδιαστήματα μεταξύ τους καθορίζονται σε εξατομικευμένη βάση ανάλογα με την βαρύτητα της πάθησης και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή τη θεραπεία χρειάζονται τακτική παρακολούθηση σε μακροχρόνια βάση.
Οι ανατομικές παθήσεις της ωχράς κηλίδας αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση (υαλοειδεκτομή) που διενεργείται από οφθαλμίατρο με ειδική εξειδίκευση στη χειρουργική αμφιβληστροειδούς-ωχράς κηλίδας. Η πρόγνωση των παθήσεων αυτών εφόσον αντιμετωπιστούν έγκαιρα και με την κατάλληλη τεχνική είναι πολύ καλή με υψηλά ποσοστά αποκατάστασης της όρασης.
Στην κλινική Euromedica Ζωοδόχος Πηγή υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης όλων των φαρμάκων υψηλού κόστους για τις παθήσεις της ωχράς κηλίδας.
Γράφει ο κ. Κλεάνθης Γ. Μανουσαρίδης, Ειδικός Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Rostock Γερμανίας